dinsdag, januari 30, 2018

Negentiende eeuw



We gingen naar Amsterdam om ons onder te dompelen in de negentiende eeuw. Soms is de negentiende eeuw heilzaam. Het was er goed toeven, mits je rijk was, gezond en inwoner van West-Europa. Toch heersten ook in de negentiende eeuw nare ziekten. Ziekten waaraan we nu niet meer doodgaan, als we ons tijdig laten inspuiten, maar waaraan arm en rijk destijds bij bosjes stierven. Een van die ziekten was de cholera. Daaraan kwam drastisch een einde toen er een waterleiding werd aangelegd, zodat de mensen geen water meer hoefden te drinken uit de vervuilde grachten. Dat leerden wij op een tentoonstelling in het archief in de Vijzelstraat, de straat die even dreigde in te zakken bij de aanleg van een metrolijn. Die aanleg duurde zo lang dat ik de naam van de lijn ben vergeten.

De ziekten van de negentiende eeuw zijn vervangen door die van de eenentwintigste. Tegen eenentwintigste eeuwse ziekten zijn nog niet altijd injecties. Niemand heeft in zijn jeugd een spuitje gehad tegen een hartaanval of tegen kanker. Er schijnt een vaccinatie tegen borstkanker te bestaan, maar die is nogal omstreden. Onlangs hoorde ik dat het risico op borstkanker wordt vergroot door roken en alcohol. Claire mag van mij niet meer roken en drinken, maar ze trekt zich daar niets van aan. 'Van alles wat het leven aangenaam maakt, kun je tegenwoordig wel iets krijgen,' zegt ze. Bovendien heb ik niets over haar te vertellen. Dat zegt ze niet, maar dat zie ik aan haar spottende blik. Van die blik word ik opgewonden, zoals een negentiende eeuwer opgewonden raakte van een vrouwenenkel. De rest zat dik verpakt, zoals bij sommige van onze moslima's.

Toen wij het archief uitliepen, kwam er net een grote demonstratie van Koerden voorbij, die protesteerden tegen de Turkse inval in Syrië, gericht tegen een Koerdische enclave. Ze riepen leuzen tegen de Turkse leider Erdogan. Dat neem ik aan, want ik ben het Koerdisch niet machtig. Ik heb enige sympathie voor die Koerden. Dat komt door Karl May. Die schreef het boek Door Koerdistan. Dankzij de held, Kara Ben Nemsi en zijn rechterhand, Hadji Halef Omar, een klein, opgewonden standje met een nijlpaardleren zweep, werden de Turkse başıbozuks om de tuin geleid en in de val gelokt in een vallei, waarna hen niets anders restte dan zich over te geven. Dat boek is ook uit de negentiende eeuw, maar als ik vandaag de dag May zou heten, ging ik voorlopig liever niet naar Turkije. 


Geen opmerkingen: